Londra, İngiltere, BedZED Konut Projesi
08/2015
Genel Bilgi:
Büyük Britanya’nın en büyük karma kullanıma sahip sıfır karbon, konut projesidir. 2000-2002 yılları arasında inşa edildiğinde sürdürülebilir bina standartlarını biraraya getirmiş bu proje, BedZED daireler, dubleks ve kasaba evler gibi farklı tarzda yapıların karışımı içinde 82 uygun fiyatlı konutlar ve çalışma alanı/ofis olmak üzere yaklaşık 2500 m2’yi kapsayan eski kullanılmayan sanayi alanında kurulmuştur.
Mimar Bill Donster tarafından BedZED projesi, sıfır karbon, çevreye dost ve sürdürülebilir yaşam anlayışını desteklemeye yönelik tasarlanmıştır. (1)
"Street in BedZED" by hotzeplotz from London, United Kingdom - street in BedZED. Licensed under CC BY-SA 2.0 via Commons - https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Street_in_BedZED.jpg#/media/File:Street_in_BedZED.jpg
Proje İlkeleri:
*Sıfır Enerji: Proje sadece mevcut alandan elde edilen yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanacaktır. Proje içinde, 777 m2’lik güneş panelleri, bölgesel ısıtma ve elektrik üretimi için ağaç atık yakıtları ile geliştirilen kojenerasyon (CHP – combined heat and power) tesisi kurulmuştur. Gerekli teknoloji başarılı bir şekilde kullanılıyor olsa da, gazlaştırıcı sistemi kullanılamaması nedeniyle teknik uygulamalarda aksaklıklar vardır.
*Yüksek Kalite: Daireler, kent içinde bu konularda uzmanların dikkatini çekmek amacıyla yüksek standartlarda dizayn edilmiştir.
*Enerji verimliliği: Evlerin oryantasyonu doğu-batı yönlü olarak yani güney cepheye dönük güneş enerjisinden faydanlamak amacıyla konumlandırılmış, üç kat cam ve yüksek ısı yalıtımı ile enerji talebini azaltmak sonrasında enerji kaybını minimuma indirgemek amaçlanmış. (2)
*Su verimliliği: Site içinde düşen yağmur suyunun büyük miktarı toplanıyor ve yeniden kullanılıyor. Su ekipmanları verimli armatürlerden seçilmiş ve geri dönüştürülen suların mümkün olduğunca yeniden kullanılması planlanmıştır. Geri dönüşüm atık suları için “ living machine – yaşam makinesi” kurulmuştur fakat uygulamaya henüz geçmemiştir.
*Düşük çevresel etki yaratan malzemelerin seçimi: İnşaat malzemeleri, yenilenebilir ve geri dönüşümlü kaynaklardan inşaat sahasının 56 km kadar içinde bulunan firmalardan temin edilerek, hem ulaşım nakliye masrafları azaltılmış hem de, daha az araç benzin ve karbon salınımı gerçekleştirilmesine katkıda bulunmuş ve ayrıca yerel ekonomiyi kalkındırmasına yarayan çok boyutlu kazan-kazan stratejisi oluşturulmuştur.
*Atık geri dönüşüm: Çöp toplama tesisleri geri dönüşüme desteklemek üzere tasarlanmıştır. Ayrıca, daha ilk elden atıkların ayrıştırılması için mutfaklarda farklı atıklar için farklı çöp sepetlerine yer ayrılmıştır. (2) (Sağdaki videoda izleyiniz)
* Ulaşım: BedZED proje anlayışı olan düşük enerji tüketimi konsepti, araba kullanımını azaltmayı, daha çok toplu taşıma araçlarının, bisiklet kullanımının, yürüme aktivitelerinin yapılması için, park yapılacak alanları kısıtlamış, sokak aralıklarını daraltmıştır. Ayrıca, proje konumu, düzenli tren ve otobüs seferlerinin yapıldığı duraklara yakın bulunması ile toplu taşıma ve ulaşım teşvik edilmiştir. Aynı zamanda ortak kullanım amaçlı elektrikli arabalar için yer ayrılmış ve elektrik şarj noktaları belirlenmiştir. (2)
Konut Projesi Performans:
2003 yılında yapılan gözlemlere göre, BedZED projesi Büyük Britanya standart evlere göre şu başarıları sağlamıştır:
*Yüzey ısıtma gereksiniminde %88 azalma
* Sıcak su tüketiminde %57 azalma
* Kişi başı elektrik kullanımı 3 kWh/gün olarak belirlenmiş, bu değer Büyük Britanya ortalamasından %25 daha az, bu miktarın %11’lik kısmı güneş panellerinden, kalan kısmı ise kojenerasyon (CHP – combined heat and power) tarafından sağlanması gerekirken bu sistemi kuran firmanın yaşadığı ekonomik sıkıntılar nedeniyle tesis kullanımında gecikme yaşanmaktadır.
*Genel su tüketiminde %50-67 arasında azalma
* Konut sahiplerinin araç başına yaptığı mil değerinden uzaklıkta %65 azalma gözlemlenmiştir. (2)
Konut Projesinde Yaşanan Sorunlar
BedZED projesi, 2010 yılına kadar geçen zaman içinde genel olarak olumlu sonuç vermiştir. Konut sahipleri ve komşular büyük ölçüde projeden mutluluk duymaktadırlar. Buna rağmen bazı önemli sayılabilecek başarısızlar da öne çıkmaktadır. Bunlar:
* Biyokütle talaş kaynaklı kazan ( biyokütle gazlaştırıcı) işletilmesi daha fazla kullanılamadığından, bu sistemin yedek güç kaynağı, gaz kombileri ile çalıştırılmaktadır. Talaş kaynaklı CHP sistemi aralıklı olarak çalıştırılabilmesi ( gece vakti çalışmaması) ve teknik problemler nedeniyle güvenirlilik sorunları yaratmaktadır.
* Geri dönüşüm atık suları için “ living machine – yaşam makinesi” yeterince temiz su arıtamamaktadır. Tesisin maliyeti ayrıca yüksek olması, bu sistemin devam ettirilemez duruma getirmiştir.
* “Sunspaces- Güneş alanları” pasif ısıtma için yetersiz kalmıştır.
* En iyi çabalara rağmen, konut sakinlerinin ekolojik ayak izi ancak 1.7 gezegene indirgenebilmiştir. Hedeflenen ekolojik ayakizi 1.0 gezegen değeridir. Büyük Britanya ortalaması ise 3.0 gezegendir. (2)
Not: Daha detaylı incelemeler için BedZED Report bilgilendirme raporunu inceleyebilirsiniz.
http://www.zedfactory.com/zed/?q=node/102
Bacalar süs amaçlı değil, rüzgara göre kendiliğinden yön değiştirerek temiz havayı bir taraftan alırken diğer taraftan kirli havayı dışarı atarak enerji kullanmadan havalandırma pasif olarak sağlanabilmesi için tasarlanmıştır. Ayrıca küçük boyutlarda güneş panelleri güney cephede, yeşil çatı kuzey cephede kullanılarak her boş alan bilinçli uygulamalar ile değerlendirilmiştir.