Sürdürülebilirlik Kavramı - 3N Soru ve Cevap
Bir sürdürülebilir malzeme tercihi yapmadan önce bilmemiz gereken birtakım ilkelere ihtiyacımız vardır. Öncelikle, kendimize basit soruları sorarak değerlendirmeye başlamamız daha sağlıklı veya isabetli kararlar almamıza yardımcı olabilir.
Nedir?
Sürdürülebilirlik kavramı hakkında birçok alanda birçok şekilde tanımlar yapılmıştır. Bunların içinden en genel olarak:
- Çevre ve doğa, insan ve toplum ile ekonomi ve kalkınmanın, bu üç tanımın kesiştiği yani aynı ölçüde değer olarak ortaya çıktığı oluşum
Bir diğeri,
- Bulunduğumuz ekolojik, toplum, ekonomik ortam ve şartları aynı ölçüde bizden sonra gelecek olan nesillere bu dengeleri bozmadan aktarabilmeyi başarmak
Malzeme açısından Nedir?
Sürdürülebilirlik tanımlarında geçtiği gibi temel olarak, bize uzun vadede ekonomi yapmamıza yardımcı olan, sağlığımızı düşünen ve çevreye dost malzemeler, sürdürülebilir malzemeler olarak tanımlamak yanlış olmayacaktır.
Nesilden nesile geçen zaman içinde, bir dakika durup insanlığın geldiği ve gideceği hayat, çevre ve ekonomik şartları düşünerek arkamıza bakmamızda yarar var. Günlük haber bültenlerini takip ettiğimizde dahi, artan bir oranda, dünyadaki ekomik krizlerden, çevre kirliliğinden, su sıkıntısından, kıtlıktan bir şekilde bilgi sahibi olmaya başlamış durumdayız. Ancak, insanoğlu çözüm üretmekten de geri kalmamıştır ve kalmayacaktır.
Sürdürülebilirlik, bu anlamda, dünyanın karşılaştığı ve karşılaşabileceği daha büyük felaketlerle mücadele etme kabiliyetini de beraberinde getirdiği için vardır ve her alanda ilerlemenin kilit taşı niteliğindeki bir kavramdır.
Bir başka açıdan bakarsak;
Herkes gibi biz de önümüzde yerel ve kültürel tarihine sahip çıkan, gelişmelere açık dinamik bir topluluk, doğal bitki örtüsü ile korunmuş çevre ile ekonomik olarak refah bir seviyede kalkınmış bir ortamda yaşamayı ve gelecek nesillere bu şekilde hatta ötesindeki koşulları bırakmak isteriz.
Neden?
Malzeme açısından Neden?
Etrafımıza baktığımız her şey geçmişten bugüne gelen bir bilgi birikiminin karşılığında ortaya çıkan hayat standartlarımızı yükselten, kolaylaştıran malzemeler ile çevrili. Aslında, tarihten bugüne kendisini korumuş ve hiç değişmemiş yapılar, malzemeler, o ürünlerin ne kadar sürdürülebilir olduğunun kanıtı. Örneğin; yıkıl(a)mamış kaleler, köprüler, çanak- çömlekler ve daha fazlası... İşte sürdürülebilirlik bir anlamda budur. Bugün, malzeme üzerinde yaşanan muazzam ilerlemeler, inşaat sektörünü de canlı tutmuş ve gelişmesine çok büyük katkılar yapmıştır.
İnşaat alanında özellikle üstyapı ( konut, iş merkezi, hastane, ofis, alış-veriş mağazaları vs.) projelerinde kullanılacak olan malzemelerin sürdürülebilir olması aynı zamanda o projelerin de çevreye dost, insan sağlığını düşünen ve yerel ekonomiyi canlandırma anlamında destek olacaktır.
Örneğin, uluslararası kabul gören ABD tabanlı LEED sertifikası ile İngiltere tabanlı BREEAM sertifikası değerlendirme sistemleri, sürdürülebilir malzeme kavramını, puanlama sistemlerinde ayrı bir bölüm oluşturup, kullanılacak olan malzemeleri sürdürülebilirlik anlamında detaylı olarak sorgulamakta ve buna göre puan düşürmekte veya arttırmaktadırlar.
Aynı zamanda sadece ekonomi olarak bakıldığında dahi, uzun vadede bu tip ürünlerin müşteri dostu olabileceğini söylemek gerekir.
Nasıl?
Bir alanda objektif ve somut bir şekilde değerlendirme yapılabilmesi için o konunun ölçülebilir olması gerekir. Bu tanımlama, sürdürülebilirlik için de geçerlidir. Ancak, bu ölçülebilirliği sağlamak birçok disiplini biraraya getirmeyi ve baştan sona dikkatli bir takibi gerektirir.
Örneğin; yeşil bina sertifika sistemleri çok boyutlu olarak, malzeme, tasarım, enerji, su gibi faktörleri, standartlar ve çeşitli ölçme araçları (simulasyon, modelleme programları, su ve elektrik metre, iç mekan hava kalitesi kontrol aygıtları gibi) ile değerlendirebilmekte ve bu değerlendirmeler sonucunda kendi yeşil bina sertifikalarını sürdürülebilirlik adı altında verebilmektedirler.
Malzeme açısından Nasıl?
Bir malzemenin sürdürülebilir olduğunu anlamak için birçok ölçüt ve standartlar geliştirilmiştir. Bu nedenle, ilk bakışta değerlendirme yapmak pek mümkün değildir. Aynı zamanda, bir malzeme bazı koşulları yerine getirmiş ve standartlara sahip olmuş olsa dahi, başka bir değerlendirmeye hiç katılmamış olabilir veya o alanda düşük olarak kaydı geçebilir. Mesela, bir malzeme ne kadar çevreci olursa olsun, eğer dayanıklı değil ise, kabul görmez.
Buradaki öncelikli amaç ise, malzeme hakkında bir bilinç oluşturmaktır. Örneğin; sürdürülebilir malzemelerin başlıca şu sorulara cevap vermesi beklenir:
* Malzeme içeriğinde sağlığa zararlı ürünler var mı?
* Malzeme ne oranda geri dönüşüm malzemelerinden sağlanmıştır?
* Malzeme içeriğinde çevreye zararlı ürünler var mı?
* Yerel ekonomiyi destekleyecek şekilde üretim yapılıyor mu?
* Malzeme kullanım ömrü ne kadar uzun?
* Malzeme üretim sırasında yenilenebilir enerji kaynakları kullanıldı mı?
surdurulebilirmalzemeler.com, bu anlamda, açık, anlaşılır ve net bilgiye ulaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
