Barselona ve Kentsel - Ulaşım Planlaması
Barselona Süperblokları: kentsel yapılarla çevreli hayatımızı kolaylaştırmak için kısmen de olsa döngüsel kent planlaması, olumlu sonuçları ve basit anlayışı ile örnek bir çalışma olarak değerlendirilebilir.
Barselona, kamusal alanların vatandaşları için buluşma noktası olduğu karmaşık ve kompakt bir Akdeniz şehridir. Bu özelliklere sahip bir şehirde, sürdürülebilir bir çevreye sahip olmak, her yıl şehri ziyaret eden milyonlarca turist ve vatandaşları için çok önemli. 2014'te, Barselona dahil olmak üzere çevresindeki 35 belediye AB'nin hava kalitesi hedeflerini karşılamakta başarısız oldu. Dahası, çalışmalar bölgedeki hava kirliliğinin yılda 3,500 erken ölüme neden olduğunu gösterdi. Bu kötü sonuçları hafifletmek, şehir hava kirliliğini azaltmak için bir kentsel hareketlilik planı geliştirildi. Bu planın en yenilikçi kısmı “superilles” yaratılmasıydı (yani 'süperbloklar'). Planın içeriği, şehir merkezlerinde araçların varlığını en aza indirgemek için tasarlanmış bir kentsel tasarım konseptidir. Süperbloklar, şehrin ortasında, bir arsa parçasından büyük, ancak bir ilçeden daha küçük olan karayolu trafiğini içermeyen alanlardır.
Süperbloklar toplu olarak dokuz şehir bloğundan oluşur ve her bir blok, etrafındaki trafik yoluyla blok içerisinde kendisini kapatır. Bu nedenle, bloğun bir bölümünden diğerine geçmeye çalışan herhangi bir araç süperblok çevresinden dolaşmalıdır. Süperblok içerisinde, hız sınırı saatte 10km'ye (saatte 50km'lik ortalama minimum şehir hızı sınırına kıyasla) düşürülüyor. Bordür, beton, asfalt vs. park alanları ( yayalar için kullanılamayan alanlar) yerine, yerleşke sakinlerinin öncelikli olduğu yeraltı otoparkları ile yer değiştiriyor.
Konsept, mümkün olan 120 kesişim noktasına kadar ölçeklendirilebilir. Barselona'nın şehir yapısı süper blokların uygulanmasını kolaylaştırıyor olsa da, süperblok tasarımcıları, şehirlerin bu tür bir planı uygulamak için basit bir şehir yapılaşmasına ihtiyaç duymadığını ısrarla vurguluyor. Süperblok sisteminde ortaya çıkan; araç ile daha az erişilebilirliği telafi edebilmek için, ilave otobüs yolculuğu kapasitesinin arttırılmasının yanı sıra 300 km'lik bölge çevresinden döngü yolları yapılacak.
Bu girişimin sonuçları, İspanya'nın diğer bölgelerinde test edilen benzer girişiminlerden anlaşılmaktadır. Bask bölgesinde küçük Vitoria kenti, 2008'den beri süperblokları uyguladı. Şehir merkezinde bulunan en önemli süperblokta yaya kullanım alanı, toplam yüzey alanının %45'inden %74'e yükseldi. Azot oksit emisyonlarında %42'lik bir azalma oldu. Ve bu alandaki partiküllere bağlı kirlilikte % 38'lik bir düşüş gözlemlendi.
Süperblok girişimleri pnömatik atık toplama sistemlerinin (Pneumatic Waste Collection System) uygulanmasını teşvik etmekte ve kent ormanları yetiştirme/yüzey alanlarını attırma gibi uygulamaları kolaylaştırarak şehirleri daha sürdürülebilir ve birbiri ile bağlantlı/iç-içe/döngüsel hale getirebilir.
Kaynak:
* Achieving Growth Within (Ekonomi Kalkınma Raporu) - Sf. 134 (https://www.ellenmacarthurfoundation.org/publications/achieving-growth-within)
